Bir çeviri üzerinde çalışıyordum ve metinde Şeyh Edebali’nin Osman Gazi’ye nasihatı vardı. İnternette belki çevirisi vardır diye baktığımda resmî olmayan çevirilerini buldum. Onları burada paylaşıp kaynak sayısını çoğaltmayacağım. Zira birebir, kelime kelime çevrilmişler ve edebi yorumdan biraz yoksun bırakılmışlar. Oysa edebi çeviri de bir sanattır. Aslına uygun bir dille çevirirken hedef metnin aynı duyguyu yaşatmasına özen gösterilmelidir. İşte söz konusu nasihatin orijinali aşağıdadır:
Ey Oğul! Beysin!
Bundan sonra öfke bize; uysallık sana…
Güceniklik bize; gönül almak sana…
Suçlamak bize; katlanmak sana…
Acizlik bize, yanılgı bize; hoş görmek sana…
Geçimsizlikler, çatışmalar, uyumsuzluklar, anlaşmazlıklar bize; adalet sana…
Kötü göz, şom ağız, haksız yorum bize; bağışlama sana…
Daha devamı olan bu nasihatin metinde sadece bu kısmı vardı. Ben de bunun üzerine biraz çalışmak istedim. Kendi yaptığım çeviriyi de aşağıya iliştirdim:
Son! Now, you are a Bey.[1]
As of Today, enraged we are, sane you stay…
Should we be offended, you conciliate!
We accuse and you tolerate…
We are unable and delusional, condone if you may;
Dispute, conflict, disagreement, disharmony we may be in, your justice shall reign!
For our evil eyes, evil tongues, unfair comments, you show an act of grace!
Burada dikkat çekmek istediğim bir nokta var: İnternette resmî olmayan çevirisinde “bey” unvanı için “king” ifadesi tercih edilmiş. Ancak araştırmalarımın sonucunda “bey” ve “beylik” kavramlarının İngilizce sözlüklere de girdiğini fark ettim. King anlamından aslen uzak olan “bey” kelimesini bu alanda uzman olan bazı tarihçi ve siyaset bilimci arkadaşlarımla görüşerek de kullanımı teyit ettirdim. Anlayacağınız, minik bir çevirmen notu paylaşarak “bey” kelimesini aynen bıraktım.
Çeviri işi keyifle ve ancak severek yapılırsa daha başarılı ve güzel bir hâl alır. Ne kadar her İngilizce bilen çeviri yapabileceğini düşünse de kaliteli ve anlamlı bir çıktıya ulaşmak bir çevirmenin işidir.
Sevgiyle kalın! 🙂
[1] Translator’s Note: The governor of a district or province in the Ottoman Empire. (cited by Online Oxford Dictionary)